Hazar Gölü
Türkiye’nin Elazığ ilinde yer alan, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göldür.
Oluşumu
Göl dünyanın en uzun kırık hattı üzerinde bulunur. Afrika doğusundaki tektonik gölleri oluşturan, Rift sistemi üzerindedir. Kızıldeniz, Akabe Körfezi, Lüt gölü, Şeria Oluğu, üzerinden Amik Ovası’na ulaşan kırık sistemi, Doğu Anadolu Fay Hattı’na ulaşır. Doğrultu atımlı fay olan bu sistemi yatay ve düşey yönde yerkabuğu hareketlerine neden olur. Oluşan çökmeler sonucu oluşan çukurlukta Hazar Gölü oluşmuştur.
Temel Özellikleri
Uzunluğu 20 km, genişliği 5–6 km civarında, kabaca elips şeklindedir. Türkiye’nin en derin göllerinden biridir. En derin kısım kuzeydoğu ucunda yaklaşık 213 m’dir. Göl derinliği hakkında belirsizlik vardır. Gölde araştırma yapan E. Huntington derinliği 213 m bulmuştur. DSİ ise, 152 m bulmuştur. 1987’de yapılan araştırmada en derin yer 80 m olarak tespit edilmiştir.
Hazar Gölü, Doğu Anadolu Bölgesinde, Elâzığ’ın 20 km GD yönünde, Güneydoğu Toros Dağlarının arasına yerleşmiştir. Kuzeyinde Mastar Dağı (1724 m), Çelembik Dağı (1747 m), güneyinde Hazarbaba Dağı (2347 m) ile çevrelenmektedir. Doğusunda önemli bir yükselti olamayan gölün batısında Kuşakçı Dağı (1908 m) bulunur. Denizden 1248 m yüksekte olan gölün alanı 81 km²’dir. Gölün yağış havzası 277 km²’dir.
Göle Kürk Çayı, Zıkkım Deresi ve pek çok küçük akarsu önemli miktarda su boşaltır. 36 m³/sn’lik debiye sahip Kavak Çayı 1957 yılında göle kanalize edilmiş, göl önemli miktarda su kazanmıştır.
Yarı kurak bir sahada yer alan gölde seviye değişmeleri görülmektedir. En alçak seviye Aralık ayı, en yüksek seviyeye Haziran ayıdır. Yıllık ortalama 41 cm seviye farkı görülmektedir. Uzun yıllar farkı ise 156 cm olarak tespit edilmiştir.
Göl yüzeyinin 28 m altından açılan kanallar ile oluşturulan Hazar 1 ve Hazar 2 HES’leri de gölden önemli miktarda su çıkışına neden olmaktadır. Bu çıkışı karşılamak üzere Kavak Çayı göle yönlendirilmiştir. Ayrıca göl doğusundaki alüvyal dolgu alanından, Dicle Nehri’ne yeraltı sızıntısı mevcuttur.
Gideğeni olmayan gölün suları hafif sodalı ve tuzludur. Yağışlar ve akarsulardan göle karışan üst kısımdaki sular tarımsal sulamaya uygundur.
Doğal Yaşam
Gölde sazan, karabalık ve aynalısazan avlanır. Balıklar daha çok Kürk Çayı’nın göle karıştığı alanda yaşarlar. Gölde konaklayan en yaygın kuş topluluklarını batağanlar, sakarmekeler, balıkçıllar ve martılar oluşturmaktadır.
Alan Kullanımı
Hazar Gölü doğal sit alanı statüsündedir. Göl etrafında birçok kamu kurum ve kuruluşuna ait eğitim ve dinlenme tesisleri mevcuttur. Göl tabanında bulunan batık yapıların eski saray ve manastır kalıntıları olduğu sanılmaktadır.
Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Hazar_Gölü